Kemik
erimesi kemiklerin kütlesinin azalmasına bağlı oluşan ve kırık
riskinin artmasına bağlı ciddi işgücü kaybına yol açan önemli
hastalıklardan biridir. Yıllarca kemik erimesi denince akla menapoz
sonrası kadınlarda oluşan kemik erimeleri geldi. Aslında erkek ve
kadınlarda 30’lu yaşlardan itibaren kemik kütlesi aynı oranda
azalmaya başlar fakat menapozun etkisiyle kadınlarda 50 yaşından
sonra belirgin hale gelir. Osteoporozda kemikler zayıf hale gelir ve
kırılma olasılığı artar. Genelde bir kemiğiniz kırılana
kadar hiçbir belirti göstermezler. Osteoporoz veya osteopeni (orta
düzeyde düşük kemik kütlesi) olan kişilerin yaklaşık %20’si
erkeklerdir. Yaşı 50 ve üzeri olan erkeklerde yaşam süresi
boyunca osteoporoza bağlı kırık olasılığı %13 ilâ %30
arasındadır. Kırıklar sıklıkla kalça, omurga ve el bileğinde
gerçekleşir. Erkeklerin kalça kırığı sonrasında ölüm oranı
kadınlara göre iki ilâ üç kat daha fazladır. Sigara içmek,
aşırı alkol kullanımı, düşük kalsiyum ve D vitamini alımı
,fiziksel aktivite yoksunluğu, zayıf olmak, ailede kemik erimesi
olması kemik erimesi riskini artırır.
Osteoporozu
saptamanın en yaygın yolu, DEXA taraması gibi bir kemik yoğunluğu
testi yaptırmaktır. Bu test, omurganızın alt kısımları ile
kalçalarınızdaki kemik mineral yoğunluğunu (BMD) ölçer ve
T-puanı adı verilen bir puan verir. –2,5 veya daha düşük
T-puanı osteoporoza işaret ederken, –1,0 ilâ –2,5 arasında
bir T-puanı ise osteopeniyi gösterir. –1,0’ın üzerindeki
değer normaldir.
Erkeklerde
osteoporoz sebeblerini kısa özetlersek ;
1-Sebebi
bilinmeyen (idyopatik ) kemik erimesi; Aslında kemik
erimelerinin çoğunun (%60) sebebi bulunamaz.
2-Sekonder
(bir sebebe bağlı) kemik erimeleri: %30 oranında başka bir
sebeble kemik erimesi oluşur. Başlıca sebepler:
a-)Hormonal
bozukluklar : Testosteron hormon eksikliği, cushing sendromu
(kortizol fazlalığı), tiroid bezinin fazla çalışması,
prolaktin hormon yüksekliği, Büyüme hormon fazlalığı(akromegali),
paratiroid bezlerinin fazla çalışması, idrar yoluyla kalsiyum
atılımı bu sebeplerden bazılarıdır.
b-)Osteomalazi
( d vitamini eksikliği) : Günümüzde önemli sebeplerden
biridir.
c-)Tümörler:
Multiple miyelom ve kemiği tutan ve yayılan tümörler,
prostat kanseri
d-)İlaçlar:
Tiroid hormonu, kan sulandırıcı heparin içeren ilaçlar,
kortizon içeren ilaçlar, 3 aydan uzun süre prednizon ve kortizon
gibi steroid ilaçlarının kullanılması.
e-)Doğuştan
bozukluklar
f-)Romatoid
artrit, hareketsizlik, böbrek ve karaciğer yetersizliği
TEDAVİ:
Aşağıdaki
özelliklere sahip yetişkin erkeklerde ilaç tedavisini düşünmek
GEREKİR.
• Büyük
bir travma olmaksızın kalça veya omurga kırığı olan
• Omurga
veya kalça bölgesi DXA T-puanı –2,5 veya daha düşük olan
• Yüksek
kırık riski ile birlikte DXA T-puanı –1 ilâ –2,5 arasında
olan
• Uzun
süreli glikokortikoid tedavisi uygulanan
• Yüksek
kırık riski ile birlikte prostat kanserine yönelik androjen
yoksunluk tedavisi uygulanan hastalar.
Kullanılan
ilaç grubundan biri bisfosfonatlar adı verilen ilaç sınıfına
aittir. Bu ilaçlar kemik kaybını yavaşlatır ve kemik kütlesini
hafifçe arttırır. Teriparatid adı verilen ilaç yeni kemik
oluşumunu uyarır. Hormonal hastalığı olanların kemik erimesi
ile beraber hormonal hastalığın tedavi edilmesi gerekir.
Osteoporozu
önlemek ve iyileştirmek için ne yapabilirsiniz?
Beslenme
biçiminizde ve yaşam tarzınızda değişiklikler yaparak
osteoporozun önlenmesine yardımcı olabilirsiniz. Osteoporoz riski
taşıyan bir erkekseniz, şunları yapmanız gerekir
• Gıda
maddeleri (kalsiyum oranı arttırılmış yiyecek ve içecekler
dahil) aracılığıyla günlük 1.000-1200 mg arası kalsiyum
tüketin ve gerekirse, kalsiyum takviyeleri alın.
• Kandaki
D vitamini seviyeniz düşükse (30 mg/ml’nin altında) günlük D
vitamini alın.
• Yürüme,
koşma ve ağırlık kaldırma gibi ağırlık taşıma içeren
faaliyetleri her biri 30 ilâ 40 dakikadan haftada üç veya dört
kez yapın.
• Alkol
kullanıyorsanız azaltın.
• Sigarayı
bırakın.
Bu
yazı ile ilgili yayınlanmış haberler;
